Szukalski - geniusz odzyskany? - spotkanie poświęcone twórczości Stanisława Szukalskiego
Szukalski - geniusz odzyskany?
Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN" zorganizował spotkanie poświęcone twórczości i życiu niezwykłego artysty i wizjonera - Stacha z Warty Szukalskiego, w związku z promocją pierwszego polskiego albumu artysty.
Data: 8 czerwca 2019 roku
Godzina: 17:00
Miejsce: Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN", ul.Grodzka 21, Lublin
O Szukalskim rozmawiali: prof. Lechosław Lameński - historyk sztuki, biograf Szukalskiego i znawca jego twórczości, dr Dorota Chudzicka - historyczka sztuki, badaczka chicagowskiego okresu twórczości artysty i prof. Wojciech Kruszewski - polonista.
Przed dyskusją został pokazany film dokumentalny o Szukalskim i Szczepie Rogate Serce, zrealizowany w 1986 roku w Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi.
Ze wstępu prof. Lechosława Lameńskiego:
Stanisław Szukalski (1893-1987), bardziej znany jako STACH Z WARTY SZUKALSKI, rzeźbiarz, rysownik, malarz, teoretyk i krytyk sztuki, wydawca i dramaturg w jednej osobie.
Pomysłodawca tzw. metody „twórcownianej”, która miała zastąpić akademicki system nauczania w akademiach sztuk pięknych. Autor idei powstania Polski II-ej – w ramach zreformowanej, tj. zdominowanej przez narody słowiańskie, unii państw europejskich: Neuropy z Gammadionem (podwójną, odwróconą swastyką), jako herbem. Nowym godłem państwowym Polski miał być Toporzeł, a miejscem kultu całego narodu Duchtynia na dnie Smoczej Jamy w Krakowie.
Twórca wielowątkowej, niezwykle rozbudowanej lingwistyczno-antropologicznej teorii, którą nazwał Zermatyzmem. W mniemaniu artysty była nauką, mającą badać prehistorię ludzkości i początki cywilizacji, kiedy to ludzie opuściwszy zalaną przez Potop Wyspę Wielkanocną, stworzyli nową cywilizację w Zermatt w Alpach Szwajcarskich (stąd nazwa całej teorii). Wszyscy mówili wówczas jednym językiem. Artysta odkrył go i nazwał po polsku Macimową (Mową-matką), a po angielsku Protong. Założyciel i duchowy przywódca grupy artystycznej Szczep Rogate Serce, (działającej w latach 1929-1936 w środowisku krakowskim) i efemerycznego pisma „Krak”.
Bez wątpienia jedna z najbardziej kontrowersyjnych postaci polskiego życia artystycznego w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Autor całego szeregu skandali towarzyskich, uczestnik dwóch (przegranych) procesów o zniesławienie, żarliwy patriota, gorący zwolennik marszałka Józefa Piłsudskiego, a zarazem antyklerykał, antykomunista i antysemita. Chociaż żył bardzo długo (94 lata), to w ukochanej ojczyźnie przodków mieszkał zaledwie około dwudziestu lat, podczas gdy resztę swego barwnego życia spędził na emigracji w USA.
O ile w okresie dwudziestolecia międzywojennego mówiono i pisano o Stanisławie Szukalskim dużo i chętnie (najczęściej bardzo krytycznie), to po 1945 roku – w latach istnienia PRL – ze względu na jego radykalne poglądy i niechęć do komunistów oraz fakt, że pozostał na emigracji, programowo o Szukalskim zapomniano.
Niniejszy album jest więc pierwszym, tak szerokim, popularnonaukowym, bogato ilustrowanym opracowaniem tematu, przybliżającym sylwetkę twórczą artysty i jego poglądy na sztukę polskiemu czytelnikowi.
Z posłowia Wawrzyńca Rymkiewicza:
W przypadku Szukalskiego można mówić o transgresji, o przekroczeniu – sztuki i jej konwencji – wybiegającym w jakieś nieznane dale i odkrywającym obce nam strony. Szukalski jest artystą groźnym. To kłębowisko znaczeń, przed którym stajemy, rozchwianie form i spiętrzenie treści, kryje w sobie coś bardzo niebezpiecznego.
Podczas spotkania nabyć będzie można:
- Album Szukalskiego (w cenie promocyjnej),
a także poszukiwane przez czytelników książki prof. Lameńskiego:
- "Stach z Warty. Szukalski i Szczep Rogate Serce" (2007),
- "Szukalski - Teksty o sztuce i wypowiedzi polemiczne oraz korespondencja z lat 1924-1938" (2013).