Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Meir ben Gedalia (1558–1616)

Rabin w Lublinie, talmudysta, rektor lubelskiej jesziwy.

Zwany również MAHARAM-em – akr. Morejnu ha-Raw Rabi Meir – co znaczy Nasz Nauczyciel, Nasz Mistrz Rabi Meir.

Spis treści

[RozwińZwiń]

Dzieciństwo i okres młodościBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Rabbi Meir Lublin urodził się w Lublinie w czasie, gdy miasto przeżywało swój okres świetności. Jako chłopiec był ponoć dzieckiem niezwykłym, miłującym książki. Najwięcej czasu spędzał na studiowaniu Talmudu, w którym widział źródło mądrości Bożej. Rabbi Meir był wnukiem słynnego kabalisty Aszera. Nie poszedł jednak w ślady pradziadka, lecz stał się uczniem Szaloma Szachny i Salomona Lurii.

Jako młody chłopak przebywał w Krakowie, gdzie pobierał nauki u Izaaka Szpiry, krakowskiego rabina. W krótkim czasie został zięciem swego Mistrza. W 1581 r. po śmierci Szpiry rabbi Meir został wybrany na rabina Krakowa. W latach 1587–1595 był sędzią i rektorem jesziwy w podkrakowskim Kazimierzu, zaś od 1599 r. – rabinem we Lwowie.

Rektor lubelskiej jesziwyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Pomiędzy 1613 a 1616 r. przez trzy lata rabbi Meir był ostatnim rektorem lubelskiej jesziwy. Jego doświadczenie uzyskane w krakowskiej jesziwie dało wspaniałe rezultaty. Sprowadził bowiem do Lublina słynnych badaczy, tak że liczba uczniów wyższej uczelni rabinackiej natychmiast wzrosła. Przyczynił się do tego, że po chwilowym osłabieniu pod rządami Mordechaja Jaffe, Lublin ponownie stał się ostoją wiedzy i uczonych.

Dzieła rabinaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W centrum zainteresowań Maharama był Talmud. Rabbi Meir pisał komentarze do Talmudu. Czasem jego wyjaśnienia były sprzeczne w porównaniu z ówcześnie panującymi przekonaniami. Reb Meir pozostawił po sobie liczne kazania i dwa zbiory: pierwszy zawiera nowele talmudyczne Meir e(j)ne(j) chacham; drugi – responsy Mahir e(j)Ne(j) chacham. Dzieła te stanowiły lekturę uczniów lubelskiej szkoły rabinackiej – Jesziwas Chachmej Lublin1.

Lublin bez rabina – schyłkowy okres działalności Meira ben GedaliaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kiedy wyjechał nagle do Pragi rabin Mordechaj Jaffe, niezbyt umiejący ułożyć się z lubelskimi Żydami, ci przypomnieli sobie o Meirze ben Gedali, słynnym uczonym, pochodzącym z Lublina. Wysłano delegację z prośbami, by Meir ben Gedalia powrócił do rodzinnego miasta i objął stanowisko rabina. Rabbi Meir przybył do Lublina i spędził w nim swoje ostatnie trzy lata życia, pełniąc od 1613 r. funkcję rabina.

O rabbi Meirze bardzo pozytywnie wypowiedział się Majer Bałaban opisując historię żydowskiego miasta w Lublinie:

Zmarł w swym rodzinnym mieście i jest pochowany na starym cmentarzu żydowskim. Jego nagrobka nie znaleziono do dziś, ale ze starych zapisów znany jest napis, jaki był na nim wyryty. W synagodze, która nosi jego imię (Maharamszul) i która mieści się pod jednym dachem z wielką bożnicą Maharszal, jeszcze dzisiaj tablica pokazuje miejsce, gdzie zwykł siadywać, z ostrzeżeniem, by miejsca tego nie ważył się nikt zajmować poza rabinem miejskim2.

 

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Bałaban M., Żydowskie miasto w Lublinie, Lublin 1991.

Zieliński K., Zielińska N., Jeszywas Chachmej Lublin, Lublin 2003.

PrzypisyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  1. Wróć do odniesienia Por. Zieliński K., Zielińska N., Jeszywas Chachmej Lublin, Lublin 2003, s. 133.
  2. Wróć do odniesienia M. Bałaban, Żydowskie miasto w Lublinie, Lublin 1991, s. 32.
  • Autorzy: Monika Szabłowska-Zaremba

Słowa kluczowe