Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Synagoga na Wieniawie w Lublinie (nieistniejąca)

Synagoga na Wieniawie została wzniesiona w pierwszej połowie XIX wieku.

 

Synagoga na Wieniawie
Synagoga na Wieniawie, ok. 1918 roku, fot. autor nieznany, reprodukcja z książki z książki "Bramy Nieba. Bożnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej".

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Wieniawa, rynek wieniawski.

FunkcjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

synagoga

HistoriaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Synagoga na Wieniawie została wzniesiona w pierwszej połowie XIX wieku. Był to jeden z niewielu murowanych budynków w miasteczku Wieniawa. Synagoga została opuszczona prawdopodobnie przed 1909 rokiem. Wtedy też popadła w ruinę. Stan złego zachowania synagogi potwierdza opis znajdujący się  w książce Żydowskie miasto w Lublinie Majer Bałaban. Po włączeniu w 1916 roku Wieniawy o obszar Lublina, prawdopodobnie około 1920 roku synagoga została wyremontowana staraniem miejscowej gminy żydowskiej. Z tego okresu zachowały się rysunki pomiarowe budynku wykonane przez inżyniera architekta Jerzego Siennickiego. W 1940 roku po wysiedleniu z Wieniawy Żydów budynek został rozebrany.

KalendariumBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

I połowa XIX wieku – budowa synagogi;

około 1909 roku – budynek zostaje opuszczony;

około 1919 roku – odbudowa synagogi;

około 1940 roku – zburzenie synagogi przez Nazistów.

ArchitektBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

nieznany

StylBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

budynek z elementami klasycystycznymi

Opis budynkuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Synagoga została zbudowana na planie podłużnym, usytuowanym na osi wschód–zachód. Budynek był zwartą, prostopadłościenną bryłą, podzieloną gzymsem na dwie kondygnacje i przykrytym dwuspadowym dachem. Od zachodu do budynku przylegała sień z wydzielonymi schodami prowadzącymi do galerii dla kobiet (babińca) na piętrze. Sala główna miała wymiary około 12 x 10 m.

Elewacja zachodnia była rozczłonkowana na trzy części o równej szerokości za pomocą czterech klasycyzujących pilastrów. Belkowanie elewacji zachodniej było zwieńczone tympanonem umieszczonym na tle schodkowo uskakującego szczytu. Okna sali i galerii dla kobiet rozmieszczone były rytmicznie wzdłuż ścian. Wszystkie okna, przesklepione półkoliście, umieszczono na tym samym poziomie. W ścianie wschodniej i zachodniej znajdowały się po trzy okna. W ścianach północnej i południowej umieszczono po trzy okna w sali głównej i po jednym w galerii dla kobiet. W poziomie parapetów znajdował się gzyms.

 

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści