Historia polskich drukarni w Lublinie w XIX wieku
Na początku XIX wieku rozpoczęła się kolejna rewolucja w drukarstwie. Wynaleziono nowe typy pras drukarskich, m.in. tygiel pedałowy i maszynę płaską na koło zamachowe. Wynalazki te nie od razu trafiły do Lublina, jednak od początku wieku odnotowujemy powstanie kilku nowych znaczących drukarni.
Spis treści
[Zwiń]Powstawanie nowych drukarni
W czasie, kiedy upadała już drukarnia trynitarzy w drukarstwie zaczęła się wielka rewolucja, zapoczątkowana wynalezieniem w 1811 r. tyglówki (pedałówki) i później prasy płaskiej (najpierw na koło zamachowe, później zaś na prąd). Lublin w tym czasie liczył zaledwie 7000 mieszkańców. Trudno było sobie nawet wyobrazić, by proces mechanizacji drukarstwa znalazł szybko najmniejsze chociażby zastosowanie w naszym mieście1. Jednakże w pierwszej połowie XIX w. lubelskie drukarnie starały się nadrobić zaległości. Powstały cztery drukarnie: Pruskiego – w 1813 r. (później przejęta przez Kossakowskich), Szczepańskiego (jej kontynuacją był zakład Nowaczyńskiego), Rządowa oraz Gutfelda Szabsa. Największa była Drukarnia Rządowa2. W tym czasie w Lublinie powstała też pierwsza publiczna biblioteka (Instytut Bibliopoliczny), założona w 1811 w pałacu Adama Umienieckiego przy ul. Królewskiej 17).
Drukarnie działające w i poł. XIX w.
1813
Drukarnia Jana Karola Pruskiego – W 1813 roku Jan Karol Pruski założył w Lublinie drukarnię, która działała do roku 1823.
1816
Drukarnia Kazimierza Szczepańskiego – Powstała w roku 1816 i istniała do roku 1847. Opuściło ją 21 znanych druków.
1817
Drukarnia Rządowa – Powstała w roku 1817 w miejsce Drukarni Trynitarzy (zwana też pojezuicką). Działała do roku 1918.
1827
Drukarnia Szabsa Gutfelda – Oficyna Gutfelda powstała w roku 1827 i działała do 1853 roku.
Drukarnie działające w drugiej poł. XIX w.
1847
Drukarnia Kossakowskich – Rozpoczęła pracę w roku 1847 i przetrwała do 1949.
1865
Zakład Artystyczno – Litograficzny i Drukarnia Józefa Nowaczyńskiego – Zakład rozpoczął swoją działalność w roku 1865. Istniał do roku 1890.
1890
Zakład Artystyczno – Litograficzny i Drukarnia J. Pietrzykowskiego dawniej Nowaczyńskiego – W roku 1890 dawny Zakład Nowaczyńskiego zaczął prowadzić Józef Pietrzykowski. Zakład został przez niego rozbudowany i unowocześniony. Działał do roku 1932.
Literatura
Przypisy
- Wróć do odniesienia P. Gdula, Drukarstwo lubelskie, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia” , vol. VIII, 1953, s. 64.
- Wróć do odniesienia P. Gdula, Drukarstwo lubelskie, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia” , vol. VIII, 1953, s. 70.