Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Historia polskich drukarni w Lublinie w XIX wieku

Na początku XIX wieku rozpoczęła się kolejna rewolucja w drukarstwie. Wynaleziono nowe typy pras drukarskich, m.in. tygiel pedałowy i maszynę płaską na koło zamachowe. Wynalazki te nie od razu trafiły do Lublina, jednak od początku wieku odnotowujemy powstanie kilku nowych znaczących drukarni.

Zecerzy przy kasztach
Zecerzy przy kasztach (Autor: nieznany)

Spis treści

[RozwińZwiń]

Powstawanie nowych drukarniBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W czasie, kiedy upadała już drukarnia trynitarzy w drukarstwie zaczęła się wielka rewolucja, zapoczątkowana wynalezieniem w 1811 r. tyglówki (pedałówki) i później prasy płaskiej (najpierw na koło zamachowe, później zaś na prąd). Lublin w tym czasie liczył zaledwie 7000 mieszkańców. Trudno było sobie nawet wyobrazić, by proces mechanizacji drukarstwa znalazł szybko najmniejsze chociażby zastosowanie w naszym mieście1. Jednakże w pierwszej połowie XIX w. lubelskie drukarnie starały się nadrobić zaległości. Powstały cztery drukarnie: Pruskiego – w 1813 r. (później przejęta przez Kossakowskich), Szczepańskiego (jej kontynuacją był zakład Nowaczyńskiego), Rządowa oraz Gutfelda Szabsa. Największa była Drukarnia Rządowa2. W tym czasie w Lublinie powstała też pierwsza publiczna biblioteka (Instytut Bibliopoliczny), założona w 1811 w pałacu Adama Umienieckiego przy ul. Królewskiej 17).

Drukarnie działające w i poł. XIX w.Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1813Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Drukarnia Jana Karola Pruskiego – W 1813 roku Jan Karol Pruski założył w Lublinie drukarnię, która działała do roku 1823.

"Almanach Lubelski narok1815" - fragment karty tytułowej z zapisem miejsca druku
"Almanach Lubelski narok1815" - fragment karty tytułowej z zapisem miejsca druku (Autor: Pruski, Jan Karol)

1816Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Drukarnia Kazimierza Szczepańskiego –  Powstała w roku 1816 i istniała do roku 1847. Opuściło ją 21 znanych druków.

"Dwie matki jednego dziecięcia czyli matki rywalki" - fragment karty tytułowej z podaniem miejsca druku
"Dwie matki jednego dziecięcia czyli matki rywalki" - fragment karty tytułowej z podaniem miejsca druku (Autor: Félicité, Stéphanie)

1817Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Drukarnia Rządowa –  Powstała w roku 1817 w miejsce Drukarni Trynitarzy (zwana też pojezuicką). Działała do roku 1918.

1827Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Drukarnia Szabsa Gutfelda – Oficyna Gutfelda powstała w roku 1827 i działała do 1853 roku.

Drukarnie działające w drugiej poł. XIX w.Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1847Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Drukarnia Kossakowskich –  Rozpoczęła pracę w roku 1847 i przetrwała do 1949.

"Kalendarz Lubelski na rok1869" - fragment karty tytułowej z zapisem miejsca druku
"Kalendarz Lubelski na rok1869" - fragment karty tytułowej z zapisem miejsca druku (Autor: )

1865Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Zakład Artystyczno – Litograficzny i Drukarnia Józefa Nowaczyńskiego – Zakład  rozpoczął swoją działalność w roku 1865. Istniał do roku 1890.

Reklama Drukarni i Litografii Józefa Nowaczyńskiego
Reklama Drukarni i Litografii Józefa Nowaczyńskiego (Autor: )

1890Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Zakład Artystyczno – Litograficzny i Drukarnia J. Pietrzykowskiego dawniej Nowaczyńskiego – W roku 1890 dawny Zakład Nowaczyńskiego zaczął prowadzić Józef Pietrzykowski. Zakład został przez niego rozbudowany i unowocześniony. Działał do roku 1932.

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Gdula P., Drukarstwo lubelskie, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, vol. VIII, 1953.

PrzypisyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  1. Wróć do odniesienia P. Gdula, Drukarstwo lubelskie, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia” , vol. VIII, 1953, s. 64.
  2. Wróć do odniesienia P. Gdula, Drukarstwo lubelskie, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia” , vol. VIII, 1953, s. 70.

Powiązane artykuły

Zdjęcia

Inne materiały

Słowa kluczowe