Zamojska 28 w Lublinie
Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Zamojskiej 28.
Spis treści
[Zwiń]Lokalizacja
Numer hipoteczny: Łąki Tatary 1, KW 128913
Numer przed 1939: Zamojska 28
Numer obecny: Zamojska 24/Stolarska 2
Funkcje
Budynek przemysłowy z funkcją mieszkalną. Zakłady przemysłowe i handlowe w 1940 roku to warsztat samochodowy, garaż, magazyn, skład mebli, sklep elektryczny.
Kalendarium
1895 – Władysław Graf wydziela z majątku Tatary część Łąki Tatary
1912 – powstanie budynku fabrycznego
1918 – przeniesienie Fabryki Mechanicznej z ulicy Rusałka przez Chaima Lejbę Freitaga
po 1918 – Lejba Tajchen Szpiro wykupuje nieruchomość i rozpoczyna prowadzenie Fabryki Armatur i Odlewni
1922 – rozbudowa Fabryki Armatur i Odlewni
1923 – zakończenie rozbudowy
1925 – rozpoczęcie użytkowania budynków przez Wolffów
1929 – zakończenie prac wykończeniowych
1936 – remont budynku
28 stycznia 1938 – sporządzenie Ankiety
31 stycznia 1938 – prośba o zatwierdzenie projektu budowy jednopiętrowego budynku
18 lutego 1938 – zawieszenie na dwa lata podań o pozwolenie na budowę
20 czerwca 1938 – pozwolenie na budowę domu trzypiętrowego
17 września 1938 – zburzenie istniejącego budynku
1939 – właścicielem nieruchomości jest Andrzej Woźniak
16 listopada 1940 – Karta realności
25 marca 1941 – pozwolenie na budowę tymczasowego garażu
po 1945 – nieruchomość przechodzi na własność Skarbu Państwa
1994 – nieruchomość należy do Spółki Akcyjnej „Ruch”
Architekci
Inż. Ignacy Polkowski, autor projektów rozbudowy Fabryki Armatur z 1922 roku.
Historia
Po wydzieleniu z majątku Tatary części Łąki Tatary w 1895 roku przez Władysława Grafa, rozpoczęła się sprzedaż działek tzw. łąki kośnej, które uzyskały własną hipotekę. Większość zakupił Edward Siwiński, który następnie sprzedał Moszkowi Ickowi Grinbergowi nieruchomości przy Zamojskiej 22, 26 i 28 (dzisiejsze: 18, 22, 24).
W 1912 roku na działce przy Zamojskiej 28, wzdłuż tylnej granicy powstał budynek fabryczny. Wzdłuż bocznych granic działki istniały wąskie, parterowe budynki gospodarcze dobiegające do ulicy i odsunięte od budynku głównego.
W 1918 roku działkę nabył Chaim Lejba Freitag (Frajtag), który przeniósł tu Fabrykę Mechaniczną (z ul. Rusałka). Po 1918 roku wspólnik Freitaga Lejba Tajchen Szpiro wykupił od niego nieruchomość i rozpoczął własną działalność pod szyldem Fabryki Armatur i Odlewni.
W 1922 roku Szpiro rozpoczął rozbudowę Fabryki Armatur, w wyniku której obiekt zyskał wygląd jednopiętrowego budynku wzniesionego na rzucie podkowy otwartej ku ulicy Zamojskiej i zamkniętej ogrodzeniem z żelazną bramą wjazdową. Przebudowę zakończono w 1923 roku, ale prace wykończeniowe trwały jeszcze do roku 1929.
Ankieta nieruchomości z 1936 roku wymienia na działce dwie drewniane szopy i parterowy dom mieszkalny wzniesiony w technice muru pruskiego i obmurowany na zewnątrz.
W 1938 roku planowano budowę na terenie działki jednopiętrowego budynku. Do budowy nie doszło, w lutym zawieszono budowę na dwa lata argumentując: „Plac przeznaczony jest w myśl planu regulacyjnego na zabudowę zwartą budynkami trzypiętrowymi”. Istniejący dotychczas na działce budynek zburzono we wrześniu tego samego roku.
W 1939 roku w posiadanie nieruchomości, za długi, wszedł Andrzej Woźniak.
Po eksterminacji ludności żydowskiej po 1945 roku nieruchomość przeszła na Skarb Państwa i stała się własnością Spółdzielni Wydawniczo-Oświatowej „Czytelnik”. Zmiana właściciela poskutkowała dobudową drugiego piętra nad korpusem i przeprowadzeniem prac remontowych niezbędnych do założenia drukarni.
Od 1994 roku właścicielem jest Spółka Akcyjna „Ruch” Oddział w Lublinie, która prawa własnościowe zachowywała jeszcze w 2005 roku.
Mieszkańcy
Właściciele
1936
ukcesorowie Maksa Sławęskiego: Zofia Zielińska, Cecylia Wasilewska, Jadwiga Beckowa.
Zarządca nieruchomości: Piotr Cichocki, Lublin, Niecała 16.
1940
Sukcesorowie Maksa Sławęskiego: Zofia Zielińska, Cecylia Wasilewska, Jadwiga Beckowa.
Mieszkańcy nieruchomości według zawodu w 1940 roku
Pracownicy umysłowi 1 (na parterze).
Robotnicy 2 (na parterze), 2 (w suterenie).
Kupcy i przemysłowcy 2 (na parterze).
Rzemieślnicy 1 (w suterenie).
Inne zawody 3 (na parterze), 2 (w suterenie).
Bez zawodu 3 (na parterze), 1 (w suterenie).
Lokatorzy według wyznania, płci i wieku w 1940 roku
Ogólna ilość mieszkańców 55
Chrześcijan 55
Mężczyzn 21
Kobiet 19
Dzieci do lat 6 włącznie 7
Dzieci do lat 7-18 włącznie 8
Opis
Obiekt dawniej przemysłowy, z częścią mieszkalną od południa, jednopiętrowy, z dwoma odsuniętymi budynkami wzdłuż bocznych granic działki. Nad korpusem współcześnie nadbudowane drugie piętro. Przekształceniu uległy wnętrza i funkcja.
Budynki tworzą podkowę prostokątnych, dwutraktowych skrzydeł krytych dachem dwuspadowym. Skrzydła boczne są jednopiętrowe, kryte dachami trójpołaciowymi. W miejscu styku korpusu głównego ze skrzydłami widoczne przewężenie (w nim klatki schodowe skrzydeł bocznych). Lokale na parterze dostępne są z podwórza.
Elewacja frontowa budynku głównego jest symetryczna, dziesięcioosiowa, zwieńczona gzymsem. Elewacja tylna ślepa, gładka. Skrzydło południowe (od strony ulicy Stolarskiej) jest jednopiętrowe. Elewacja jest wieloosiowa, w części parteru niesymetryczna. Na czwartej osi od naroża widoczny ryzalit zwieńczony trójkątnym tympanonem. Od wnętrza podwórza elewacja posiada niemal identyczne opracowanie. Elewacja skrzydła od strony zachodniej trójosiowa, z prostokątnym otworem drzwiowym na osi. Elewację flankują dwa pseudopilastry.
Literatura
Jadwiga Teodorowicz-Czerepińska, Rozpoznanie historyczno-konserwatorskie kwartału zabudowy zawartego pomiędzy ulicami Stolarska-Zamojska-Misjonarska-Farbiarska, Lublin 2005, mps WUOZ.
Akta nieruchomości położonej w Lublinie przy ul. Zamojskiej 28, APL, sygn. 5941.
Projekt domu mieszkalnego w posesji p. Karola Wolfa przy ul. Zamojskiej 28 w Lublinie
Projekt garaży na posesji p. Karola Wolfa przy ulicy Zamojskiej 28 w Lublinie
Domowa książka meldunkowa miasta Lublina ul. Zamojska nr 28 lok. 1-1b; 2-13, APL, sygn. 2386.
Projekt podziału na place części nieruchomości nr 28 przy ul. Zamojskiej w Lublinie, APL, sygn. 3145.