Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Zamojska 28 w Lublinie

Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Zamojskiej 28.

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Numer hipoteczny: Łąki Tatary 1, KW 128913

Numer przed 1939: Zamojska 28

Numer obecny: Zamojska 24/Stolarska 2

FunkcjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Budynek przemysłowy z funkcją mieszkalną. Zakłady przemysłowe i handlowe w 1940 roku to warsztat samochodowy, garaż, magazyn, skład mebli, sklep elektryczny.

KalendariumBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1895 – Władysław Graf wydziela z majątku Tatary część Łąki Tatary

1912 – powstanie budynku fabrycznego

1918 – przeniesienie Fabryki Mechanicznej z ulicy Rusałka przez Chaima Lejbę Freitaga

po 1918 – Lejba Tajchen Szpiro wykupuje nieruchomość i rozpoczyna prowadzenie Fabryki Armatur i Odlewni

1922 – rozbudowa Fabryki Armatur i Odlewni

1923 – zakończenie rozbudowy

1925 – rozpoczęcie użytkowania budynków przez Wolffów

1929 – zakończenie prac wykończeniowych

1936 – remont budynku

28 stycznia 1938 – sporządzenie Ankiety

31 stycznia 1938 – prośba o zatwierdzenie projektu budowy jednopiętrowego budynku

18 lutego 1938 – zawieszenie na dwa lata podań o pozwolenie na budowę

20 czerwca 1938 – pozwolenie na budowę domu trzypiętrowego

17 września 1938 – zburzenie istniejącego budynku

1939 – właścicielem nieruchomości jest Andrzej Woźniak

16 listopada 1940 – Karta realności

25 marca 1941 – pozwolenie na budowę tymczasowego garażu

po 1945 – nieruchomość przechodzi na własność Skarbu Państwa

1994 – nieruchomość należy do Spółki Akcyjnej „Ruch”

ArchitekciBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Inż. Ignacy Polkowski, autor projektów rozbudowy Fabryki Armatur z 1922 roku.

HistoriaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Po wydzieleniu z majątku Tatary części Łąki Tatary w 1895 roku przez Władysława Grafa, rozpoczęła się sprzedaż działek tzw. łąki kośnej, które uzyskały własną hipotekę. Większość zakupił Edward Siwiński, który następnie sprzedał Moszkowi Ickowi Grinbergowi nieruchomości przy Zamojskiej 22, 26 i 28 (dzisiejsze: 18, 22, 24).

W 1912 roku na działce przy Zamojskiej 28, wzdłuż tylnej granicy powstał budynek fabryczny. Wzdłuż bocznych granic działki istniały wąskie, parterowe budynki gospodarcze dobiegające do ulicy i odsunięte od budynku głównego.

W 1918 roku działkę nabył Chaim Lejba Freitag (Frajtag), który przeniósł tu Fabrykę Mechaniczną (z ul. Rusałka). Po 1918 roku wspólnik Freitaga Lejba Tajchen Szpiro wykupił od niego nieruchomość i rozpoczął własną działalność pod szyldem Fabryki Armatur i Odlewni.

W 1922 roku Szpiro rozpoczął rozbudowę Fabryki Armatur, w wyniku której obiekt zyskał wygląd jednopiętrowego budynku wzniesionego na rzucie podkowy otwartej ku ulicy Zamojskiej i zamkniętej ogrodzeniem z żelazną bramą wjazdową. Przebudowę zakończono w 1923 roku, ale prace wykończeniowe trwały jeszcze do roku 1929.

Ankieta nieruchomości z 1936 roku wymienia na działce dwie drewniane szopy i parterowy dom mieszkalny wzniesiony w technice muru pruskiego i obmurowany na zewnątrz.

W 1938 roku planowano budowę na terenie działki jednopiętrowego budynku. Do budowy nie doszło, w lutym zawieszono budowę na dwa lata argumentując: „Plac przeznaczony jest w myśl planu regulacyjnego na zabudowę zwartą budynkami trzypiętrowymi”. Istniejący dotychczas na działce budynek zburzono we wrześniu tego samego roku.

W 1939 roku w posiadanie nieruchomości, za długi, wszedł Andrzej Woźniak.

Po eksterminacji ludności żydowskiej po 1945 roku nieruchomość przeszła na Skarb Państwa i stała się własnością Spółdzielni Wydawniczo-Oświatowej „Czytelnik”. Zmiana właściciela poskutkowała dobudową drugiego piętra nad korpusem i przeprowadzeniem prac remontowych niezbędnych do założenia drukarni.

Od 1994 roku właścicielem jest Spółka Akcyjna „Ruch” Oddział w Lublinie, która prawa własnościowe zachowywała jeszcze w 2005 roku.

MieszkańcyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Właściciele

1936

ukcesorowie Maksa Sławęskiego: Zofia Zielińska, Cecylia Wasilewska, Jadwiga Beckowa.

Zarządca nieruchomości: Piotr Cichocki, Lublin, Niecała 16.

1940

Sukcesorowie Maksa Sławęskiego: Zofia Zielińska, Cecylia Wasilewska, Jadwiga Beckowa.

Mieszkańcy nieruchomości według zawodu w 1940 roku

Pracownicy umysłowi 1 (na parterze).

Robotnicy 2 (na parterze), 2 (w suterenie).

Kupcy i przemysłowcy 2 (na parterze).

Rzemieślnicy 1 (w suterenie).

Inne zawody 3 (na parterze), 2 (w suterenie).

Bez zawodu 3 (na parterze), 1 (w suterenie).

Lokatorzy według wyznania, płci i wieku w 1940 roku

Ogólna ilość mieszkańców 55

Chrześcijan 55

Mężczyzn 21

Kobiet 19

Dzieci do lat 6 włącznie 7

Dzieci do lat 7-18 włącznie 8

OpisBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Obiekt dawniej przemysłowy, z częścią mieszkalną od południa, jednopiętrowy, z dwoma odsuniętymi budynkami wzdłuż bocznych granic działki. Nad korpusem współcześnie nadbudowane drugie piętro. Przekształceniu uległy wnętrza i funkcja.

Budynki tworzą podkowę prostokątnych, dwutraktowych skrzydeł krytych dachem dwuspadowym. Skrzydła boczne są jednopiętrowe, kryte dachami trójpołaciowymi. W miejscu styku korpusu głównego ze skrzydłami widoczne przewężenie (w nim klatki schodowe skrzydeł bocznych). Lokale na parterze dostępne są z podwórza.

Elewacja frontowa budynku głównego jest symetryczna, dziesięcioosiowa, zwieńczona gzymsem. Elewacja tylna ślepa, gładka. Skrzydło południowe (od strony ulicy Stolarskiej) jest jednopiętrowe. Elewacja jest wieloosiowa, w części parteru niesymetryczna. Na czwartej osi od naroża widoczny ryzalit zwieńczony trójkątnym tympanonem. Od wnętrza podwórza elewacja posiada niemal identyczne opracowanie. Elewacja skrzydła od strony zachodniej trójosiowa, z prostokątnym otworem drzwiowym na osi. Elewację flankują dwa pseudopilastry.

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Jadwiga Teodorowicz-Czerepińska, Rozpoznanie historyczno-konserwatorskie kwartału zabudowy zawartego pomiędzy ulicami Stolarska-Zamojska-Misjonarska-Farbiarska, Lublin 2005, mps WUOZ.

Akta nieruchomości położonej w Lublinie przy ul. Zamojskiej 28, APL, sygn. 5941.

Projekt domu mieszkalnego w posesji p. Karola Wolfa przy ul. Zamojskiej 28 w Lublinie

Projekt garaży na posesji p. Karola Wolfa przy ulicy Zamojskiej 28 w Lublinie

Domowa książka meldunkowa miasta Lublina ul. Zamojska nr 28 lok. 1-1b; 2-13, APL, sygn. 2386.

Projekt podziału na place części nieruchomości nr 28 przy ul. Zamojskiej w Lublinie, APL, sygn. 3145.